Γράφει η Θεώνη Σαμαρά (*)

«Μετά από ένα χρόνο σπουδής στο πιάνο συνειδητοποιώ ότι προτιμώ να παίζω με σχεδόν οριζόντια τα δάχτυλα και πολύ κοντά το σώμα μου στο πληκτρολόγιο, αλλά ο δάσκαλός μου επιμένει να τα λυγίζω και να κρατάω απόσταση από το πληκτρολόγιο. Τι πρέπει να κάνω;»

Απάντηση: Εξαρτάται!

Αν ο δάσκαλός σου είναι έμπειρος και με σφαιρική γνώση από διάφορα είδη μουσικής, το πιθανότερο είναι να έχει δίκιο. Στην περίπτωση αυτή το ότι προτιμάς κάτι διαφορετικό απ’ αυτό που σου έχει δείξει, οφείλεται κατά πάσα πιθανότητα στο ότι έχεις αποκτήσει μια κακή συνήθεια, αφού ότι συνηθίζουμε μας φαίνεται εύκολο και φυσιολογικό.

Ωστόσο υπάρχει και το ενδεχόμενο αυτό το «σινιάλο» που σου δίνει το σώμα σου να είναι σωστό και η προτίμησή σου σε μια στάση και τεχνική διαφορετική από την καθιερωμένη να έχει κάποια βάση και να πρέπει να την υιοθετήσεις. Τα χέρια και τα δάχτυλα του κάθε πιανίστα είναι εντελώς διαφορετικά και μοναδικά, γι’ αυτό κάποιοι από εμάς ίσως να βρίσκουν ευκολότερο το να παίζουν με τα δάχτυλα επίπεδα, ενώ άλλοι όχι.

Το ζητούμενο τελικά ποιο είναι; Να μπορούμε να παίζουμε χωρίς περιττά σφιξίματα και σπατάλη ενέργειας. Να μεγιστοποιήσουμε την ταχύτητά μας και γενικά τις δυνατότητες της τεχνικής μας. Να μπορούμε να εκτελούμε το μέγιστο εύρος μουσικών φράσεων με την ελάχιστη προσπάθεια και με την ελάχιστη πιθανότητα λαθών. Και τέλος να προφυλαχθούμε από μελλοντικούς πόνους και προβλήματα, που προέρχονται από κακή στάση και λανθασμένες κινήσεις.

Έχουν βρει ότι το να παίζουμε με λυγισμένα τα δάχτυλα, σα να κρατάμε ένα μικρό μπαλάκι (όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά κάποιοι δάσκαλοι) πετυχαίνει τους παραπάνω σκοπούς στην πλειονότητα των περιπτώσεων. Αν όμως στην περίπτωση κάποιου μαθητή δεν εξυπηρετεί, ο δάσκαλος θα πρέπει να έχει την ευελιξία να κάνει προσαρμογές, αιτιολογημένες πάντα.

Εκτός από την θέση της παλάμης και των δαχτύλων εξίσου σημαντική είναι και η απόσταση που έχει το σώμα και ολόκληρο το χέρι από το πληκτρολόγιο. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο είναι σημαντικό να βρεις τη θέση και το στήσιμο των χεριών που σου ταιριάζει καλύτερα. Με αυτόν τον τρόπο θα αποφύγεις τυχόν προβλήματα και πόνους στα χέρια και στη μέση, που ενδεχομένως να προκύψουν αν η στάση του σώματος δε σε βολεύει. Και πάλι όμως το τι βολεύει και τι όχι είναι σχετικό. Αν η έλλειψη «βολής» οφείλεται στο ότι το σώμα μας είναι αγύμναστο και κουράζεται, η καλύτερη λύση είναι να το γυμνάσουμε κι όχι να υιοθετήσουμε μια μη ενδεδειγμένη στάση. Αν όμως οφείλεται στις ιδιαιτερότητες που έχει ο σωματότυπός μας, τότε καλό θα ήταν να κάνουμε τις απαιτούμενες προσαρμογές στην τεχνική του πιάνου που θα μας εξυπηρετήσουν.

Τέλος να παρατηρήσουμε ότι αλλάζοντας την θέση των δαχτύλων θα αλλάξει και το άκουσμα που παράγεται από το πιάνο. Το κάθε είδος και στυλ μουσικής απαιτεί την δική του τεχνική υποστήριξη. Το να πειραματιστείς με διαφορετικούς τρόπους παιξίματος, προσέχοντας παράλληλα να παράγεται ο κατάλληλος ήχος για κάθε κομμάτι, θα σε βοηθήσει να εξελιχθείς.

Όσο βελτιώνεσαι και αποκτάς μεγαλύτερη επίγνωση τι είναι σωστό και τι λάθος, δε θα πρέπει σε καμία περίπτωση να υιοθετήσεις μια στάση σώματος ή θέση δαχτύλων στο πληκτρολόγιο που σου φαίνεται αφύσικη, γιατί τα προβλήματα δε θα αργήσουν να έρθουν…

________
(*) Η Θεώνη Σαμαρά είναι καθηγήτρια πιάνου, θεωρητικών, μουσικοκινητικής και τραγουδιού και διδάσκει στο Ελεύθερο Ωδείο