Γράφει ο Αλέξανδρος Φωτεινός (*)

Ο αυτοσχεδιασμός είναι μια σπουδαία ικανότητα στον κάθε μουσικό. Το άρθρο αυτό θα σας δώσει μερικές ιδέες πώς να αυτοσχεδιάζετε στην κιθάρα, είτε ως μέλος συγκροτήματος είτε μόνοι μας. Ως «αυτοσχεδιασμό» μπορούμε να ορίσουμε την εκτέλεση ενός μουσικού θέματος χωρίς προετοιμασία. Οι εξαιρετικοί αυτοσχεδιαστές χρησιμοποιούν πλήθος τεχνικών, περιλαμβανομένων μελωδικών/αρμονικών και ρυθμικών ιδεών.

Σε τελική ανάλυση ο αυτοσχεδιασμός είναι πολύ προσωπική υπόθεση, αλλά υπάρχουν τρόποι να επιτύχουμε το επιδιωκόμενο ηχητικό αποτέλεσμα, διατηρώντας παράλληλα το δικό μας προσωπικό ύφος.

Να έχετε πάντα επίγνωση των στιλιστικών εφέ που σχετίζονται με τη μουσική πάνω στην οποία προσπαθείτε να αυτοσχεδιάσετε. Για παράδειγμα ένας rock αυτοσχεδιασμός απαιτεί κιθάρα με παραμόρφωση και χρησιμοποιεί τεχνικές όπως σηκώματα, vibrato, tapping εναλλακτικές τεχνικές πένας κλπ. Ωστόσο τα σηκώματα και το vibrato φαίνονται εκτός τόπου και χρόνου σε κάποιο συντηρητικό ακροατή jazz. Ακούστε όσο περισσότερα διαφορετικά στυλ μουσικής μπορείτε και παρατηρήστε τις υποβόσκουσες διαφορές ανάμεσα σε παίκτες διαφορετικών στυλ.

Η ρυθμική ποικιλία είναι μια άλλη σημαντική ιδέα για να επιτύχουμε έναν ενδιαφέροντα αυτοσχεδιασμό. Το να παίζουμε μουσικές φράσεις που αποτελούνται μόνο από τέταρτα, γρήγορα θα κουράσει. Ας το εμπλουτίσουμε. Επίσης το να αφήνουμε κενά είναι εξίσου σημαντικό με το να παίζουμε νότες. Διαχωρίστε τις μουσικές φράσεις σας, για να δώσετε στον ακροατή τη δυνατότητα να κατανοήσει τη μουσική. Σκεφθείτε έναν τραγουδιστή που εκτελεί φωνητικό σόλο ή ένα σαξοφωνίστα που αυτοσχεδιάζει. Κάποια στιγμή θα χρειαστεί να σταματήσουν για να πάρουν αέρα. Εφαρμόζοντας αυτό το σκεπτικό στον αυτοσχεδιασμό της κιθάρας, μπορείτε να προσθέσετε ποιότητα στο παίξιμό σας και μια αίσθηση τελείως διαφορετική. Οι δυναμικές παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο. Ένας αυτοσχεδιασμός 64 μέτρων παιγμένος όλος σε δυνατή ένταση μπορεί συχνά να γίνει εξίσου κουραστικός και βαρετός όσο με το να ήταν όλες οι νότες ίδιας αξίας.

Από αρμονικής άποψης συγκεκριμένα είδη μουσικής δίνουν περισσότερη έμφαση στο να γνωρίζουμε καλά όλες τις κλίμακες. Αν σκοπός σας είναι να γίνετε π.χ. πολύ καλοί στο jazz αυτοσχεδιασμό, επιβάλλεται να μάθετε καλά τις κλίμακες και να γνωρίσετε σε βάθος τους κανόνες της αρμονίας. Απ’ την άλλη πλευρά πολλοί παίκτες της blues έγιναν παγκοσμίου φήμης και διάσημοι χρησιμοποιώντας μια και μόνο κλίμακα. Ο ελεύθερος αυτοσχεδιασμός δεν απαιτεί συγκεκριμένη ρυθμική ή αρμονική αντιμετώπιση και βασίζεται αποκλειστικά στο τι νιώθει και τι θέλει να εκφράσει ο μουσικός. Όπως είπαμε και πριν, η καλύτερη συμβουλή τελικά είναι να έχουμε όσο γίνεται περισσότερα ακούσματα και να γνωρίζουμε τις διαφορετικές τεχνικές στο μουσικό είδος που θέλουμε να αυτοσχεδιάσουμε.

Λόγω του προσωπικού χαρακτήρα του αυτοσχεδιασμού, απ’ τη στιγμή που θα τελειοποιήσετε τις τεχνικές και τη γνώση της θεωρίας, η επιλογή του πως θα χρησιμοποιήσετε τις γνώσεις σας είναι αποκλειστικά στο δικό σας χέρι.

________
(*) Ο Αλέξανδρος Φωτεινός είναι διευθυντής του Ελεύθερου Ωδείου